psikanalizi terapötik ve teorik olarak iki ayrı boyutta ele alırsak; terapötik boyut özgürlük yoksunu bir toplumda uygulanabilecekken, teorik psikanaliz dünyayı özgürce eleştirebilmektedir. bu ayrımda freud, psikanalizi şöyle tanımlamıştır: kendisini bir terapi olarak zorunlu kılan özgürlüksüz bir toplumun teorisi.
yani psikanalizi tam anlamıyla, ancak sağlıklı bireylerin olduğu bir toplumda uygulayabilirsiniz ama aslında tam tersi toplumun ihtiyacı vardır psikanalize.
bu çıkmazı, freud'un bizzat kendisi de dillendirdiğine göre, yıllarca "ne olacaksın?" diyen büyüklerime "psikanalist" dediğimde neden güldüklerini anlıyorum. ve iyi geceler diliyorum.